biologie

Thema 1 Organen en cellen

Basisstof 5 Groei en ontwikkeling bij een mens

Samenvatting

Mensen groeien en ontwikkelen zich hun hele leven. Dit gebeurt op twee manieren: lichamelijk en geestelijk. De lichamelijke groei is meestal rond je 18e jaar klaar, maar je lichamelijke ontwikkeling gaat altijd door. De geestelijke ontwikkeling stopt nooit: je blijft leren en ervaringen opdoen tot het einde van je leven. Het leven van een mens wordt verdeeld in acht levensfasen. Iedere fase heeft eigen kenmerken.

Lesdoelen

• Je kent twee soorten groei en ontwikkeling bij de mens.
• Je kunt de acht levensfasen van de mens benoemen met hun leeftijden.
• Je kunt kenmerken noemen die passen bij de verschillende levensfasen.

Lesinhoud

Twee soorten groei en ontwikkeling

• Lichamelijk: zichtbaar aan het lichaam, zoals langer worden, leren lopen, de groeispurt in de puberteit of veranderingen tijdens ouder worden.
• Geestelijk: leren begrijpen, denken en emoties verwerken. Voorbeelden zijn leren praten, rekenen, zelfstandig worden en omgaan met nieuwe situaties.

De acht levensfasen van de mens

1. Baby (0–1,5 jaar): snelle groei, leren zitten, staan en reageren op anderen.
2. Peuter (1,5–4 jaar): leert praten, lopen en eenvoudige spelletjes spelen.
3. Kleuter (4–6 jaar): leert fietsen, tekenen, met andere kinderen spelen.
4. Schoolkind (6–12 jaar): leert lezen, schrijven en rekenen.
5. Puber (12–16 jaar): groeispurt, lichamelijke veranderingen (borsten, baardgroei, schaamhaar), nieuwe gevoelens.
6. Adolescent (16–21 jaar): leert zelfstandig te worden en keuzes te maken.
7. Volwassene (21–65 jaar): werken, relaties aangaan, kinderen krijgen.
8. Oudere (65+ jaar): lichamelijke en soms geestelijke problemen, vaak behoefte aan zorg.

Praktische toepassingen

• Je herkent bij jezelf en anderen in welke levensfase iemand zit.
• Je begrijpt beter waarom mensen zich in een bepaalde fase zo gedragen.
• Je leert inzien dat geestelijke groei altijd doorgaat, ook bij volwassenen en ouderen.

Controlevragen en antwoorden

1. Vraag: Welke twee soorten groei en ontwikkeling zijn er bij mensen?
   Antwoord: Lichamelijke groei en ontwikkeling én geestelijke groei en ontwikkeling.

2. Vraag: Tot ongeveer welke leeftijd groeit een mens lichamelijk door?
   Antwoord: Tot ongeveer 18 jaar.

3. Vraag: Welke levensfase komt na de puberteit?
   Antwoord: De adolescentie (16–21 jaar).

4. Vraag: Noem een kenmerk van de levensfase ‘schoolkind’.
   Antwoord: Het leren van lezen, schrijven en rekenen.

5. Vraag: Waarom stopt geestelijke ontwikkeling nooit?
   Antwoord: Omdat mensen hun hele leven blijven leren en ervaringen opdoen.

---

Bron: BBL-3a-thema 1-organen en cellen.docx