biologie

Thema 1 Inleiding in de biologie

Basisstof 6 Natuurwetenschappelijk onderzoek

Samenvatting

In deze basisstof leer je hoe natuurwetenschappelijk onderzoek wordt uitgevoerd. Biologen gebruiken verschillende methoden om vragen over de levende natuur te beantwoorden. Dit kan beschrijvend onderzoek zijn, literatuuronderzoek, hypothesetoetsend onderzoek of ontwerpend onderzoek. Bij hypothesetoetsend onderzoek werk je met een duidelijke onderzoeksvraag, een hypothese en een verwachting. Vervolgens ontwerp je een experiment, voer je metingen uit en trek je conclusies. Ook leer je wat betrouwbaarheid en validiteit van onderzoek betekenen.

Lesdoelen

• Je kunt verschillende typen natuurwetenschappelijk onderzoek uitleggen.
• Je kunt de fasen van een hypothesetoetsend onderzoek beschrijven.
• Je kunt aangeven wat betrouwbaarheid en validiteit in onderzoek betekenen.
• Je kunt een werkplan maken voor een biologisch experiment.
• Je kunt de resultaten van een onderzoek verwerken in een verslag.

Lesinhoud

Typen onderzoek :

• Beschrijvend onderzoek: observaties en metingen verzamelen.
• Literatuuronderzoek: informatie verzamelen uit bestaande bronnen.
• Hypothesetoetsend onderzoek: een hypothese opstellen en deze toetsen met een experiment.
• Ontwerpend onderzoek: het maken van modellen, instrumenten of systemen.

Hypothesetoetsend onderzoek :
Fasen van een onderzoek:

1. Waarneming – je ziet een verschijnsel dat je wilt onderzoeken.
2. Onderzoeksvraag – je formuleert een duidelijke vraag.
3. Hypothese – een mogelijke verklaring.
4. Verwachting – welke resultaten verwacht je?
5. Onderzoek uitvoeren – experiment opzetten en uitvoeren.
6. Resultaten – waarnemingen en metingen vastleggen.
7. Conclusie – beoordelen of de hypothese klopt.
8. Discussie – kritisch kijken naar de opzet en resultaten, eventueel nieuwe hypothese maken.

Betrouwbaarheid en validiteit :

• Validiteit: meet je wat je echt wilt meten?
• Betrouwbaarheid: worden de resultaten eerlijk en herhaalbaar verkregen?

Verslag schrijven :
Een wetenschappelijk verslag bevat: titel, inleiding, onderzoeksvraag en hypothese, werkplan (methode en materialen), resultaten, conclusie, discussie en literatuur.

Praktische toepassingen

• Je kunt met dit stappenplan zelf een biologisch experiment opzetten en analyseren.
• In de geneeskunde en ecologie worden hypothesetoetsende onderzoeken gebruikt om behandelingen of natuurbeheer te verbeteren.
• Het leren werken met validiteit en betrouwbaarheid helpt je kritisch te kijken naar informatie in nieuws en onderzoek.

Controlevragen en antwoorden

1. Vraag: Noem vier typen natuurwetenschappelijk onderzoek.
   Antwoord: Beschrijvend, literatuuronderzoek, hypothesetoetsend en ontwerpend onderzoek.

2. Vraag: Wat is een hypothese?
   Antwoord: Een mogelijke verklaring voor een verschijnsel, gebaseerd op kennis en ervaring.

3. Vraag: Wat betekent validiteit bij onderzoek?
   Antwoord: Dat je daadwerkelijk meet wat je wilt meten.

4. Vraag: Welke fasen horen bij een hypothesetoetsend onderzoek?
   Antwoord: Waarneming, onderzoeksvraag, hypothese, verwachting, onderzoek uitvoeren, resultaten, conclusie en discussie.

5. Vraag: Wat is het verschil tussen betrouwbaarheid en validiteit?
   Antwoord: Betrouwbaarheid gaat over eerlijkheid en herhaalbaarheid van resultaten, validiteit gaat erom of de resultaten echt antwoord geven op de onderzoeksvraag.

---

Bron: Biologie voor Jou – 4 havo deel A